Самит на НАТО во Мадрид, на агендата нов стратешки концепт

Во Мадрид денеска почнува самитот на НАТО, на кој се очекува една од главните теми да биде новиот стратешки концепт кој Русија би ја дефинирал како директна безбедносна закана за Алијансата.

Самитот, кој завршува на 30 јуни, ќе се одржи во клучниот момент за Алијансата по неуспесите во Авганистан и внатрешните несогласувања во ерата на поранешниот американски претседател Доналд Трамп, кој се закани дека ќе го повлече Вашингтон од НАТО.

Во пресрет на самитот во Мадрид, генералниот секретар на Алијансата, Јенс Столтенберг изјави дека НАТО ќе го зголеми бројот на војници во состојба на готовност од околу 40.000 на повеќе од 300.000. Тој потег е дел од напорите на НАТО да создаде нова структура на сили во која националните трупи ќе бидат на различни нивоа на подготвеност, така што Алијансата има повеќе војници во состојба на готовност, подготвени да дејствуваат на краток рок во случај на криза.

Генералниот секретар на НАТО рече дека очекува на претстојниот самит на НАТО во Мадрид да биде усвоен „нов стратешки концепт“, кој „јасно ќе ја дефинира Русија како најважна и најдиректна безбедносна закана“ на Алијансата.

Столтенберг оцени дека Русија „се откажа од партнерството и дијалогот“ што НАТО „се обидуваше да ги воспостави со години“, а дека „бруталната инвазија на Украина и отвореното кршење на меѓународното право и потпишаните договори меѓу НАТО и Русија“ се само еден пример за такво однесување на Москва.

Тој додаде дека е неопходно да се остават „отворени линии на комуникација“ со Москва за да се спречат инциденти и рече дека во иднина се надева на „некаков вид заеднички напори во областа на контролата на оружјето“ меѓу Русија и НАТО.

На самитот лидерите на НАТО ќе го поканат турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган да им овозможи на Финска и Шведска, кои ќе бидат присутни на самитот, да се приклучат на воената алијанса.

Столтенберг рече дека турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, финскиот претседател Саули Нинисто и шведската премиерка Магдалена Андерсон се договориле да се сретнат на маргините на самитот.

„Работиме напорно откако Финска и Шведска аплицираа за членство за да се осигураме дека тие ќе се приклучат на Алијансата што е можно поскоро“, рече Столтенберг, додавајќи дека нема да дава ветувања, но дека се прават активни напори.

Лидерите на НАТО, исто така, се надеваат дека ќе се постигне договор за обезбедување поголема воена помош за Украина, зголемување на заедничките трошоци за одбрана, зајакнување на решителноста за справување со воениот подем на Кина и ставање повеќе војници во готовност на Балтикот.

Шпанија, чиј крал Фелипе Шести ќе организира вечера за лидерите на НАТО, исто така се залага за поголем фокус на Алијансата на јужното крило за решавање на миграцијата и милитантните групи во регионот Сахел во Африка.

Се очекува лидерите на Австралија, Нов Зеланд, Јапонија и Јужна Кореја да присуствуваат на дел од самитот, кој е дел од пошироката американска стратегија за посилно западно присуство во индо-пацифичкиот регион со цел да се спротивстави на Кина.

Иако британските и американските претставници се изјаснија против барањата на балтичките земји за распоредување постојани мултинационални сили во регионот, на самитот најверојатно ќе биде постигнат компромис за разоружување на војниците со висока готовност.

Германија веќе најави дека ќе обезбеди поголем број војници подготвени да ја бранат Литванија доколку Русија се обиде да ја окупира територијата на НАТО, се очекува Британија да го стори истото за Естонија, додека Латвија бара од Канада да им испрати дополнителни војници.