Конференцијата „25 години Македонија“

Непостоење политичка култура за дијалог, без политички консензус за клучни национални прашања, се губи фокусот за глобалните интеграции, непостоење стратегија односно црвени линиии по прашањето за името, недоволна искористеност на пресудата од Меѓународниот суд на правдата во однос на прекршувањето на времената спогодба од стана на Грција, недоверба во институциите на системот, распаѓање на митовите во време на тотално информирање, социјална неправда, класна раслоеност. 

Ова се дел од заклучоците од денешната конференцијата „25 години Македонија“, во организација на Обединета македонска дијаспора и Македонски центар за меѓународна соработка, на која се дискутираше на две панел дискусии на тема „25 години подоцна: местото на Македонија во глобалното семејство на нации“ и „Најголемите актуелни предизвици за глобалната интеграција на Македонија“. 

Љупчо Арсовски, првиот македонски амбасадор во Грција, во однос на прашањето за името, оцени дека со оглед на фактот дека Република Македонија е веќе стабилизирана и призната под уставното име од повеќе од 140 земји, а препозната како квалитет во ЕУ и во НАТО, потребно е медијаторот Метју Нимиц да поднесе извештај до Советот за безбедност на ОН за тоа каква е ситуацијата во изминатите 25 години и оти двете држави се далеку од решение. Нагласувајќи дека точно денеска пред 21 година во Њујорк  е потпишана времената спогодба, тој истакна дека во Македонија недостасува доследна стратегија за името, за разлика од Грција каде што, подвлече, за националните прашања не се дискутира.

- Црвените линии ги објави Бакојани пред 10 години и од тоа тие не отстапиле, рече меѓу другото Арсовски.

Работите кои не се менуваат се менаџираат, порача Ризван Сулејмани, поранешен министер за локална самоуправа. 

- Не е доволно механичко, потребно е органско соединување меѓу Македонците и Албанците, во спротивно во овие бурни времиња можеме да го изгубиме компасот, рече Сулејмани во однос на моменталната состојба со мултиетничкиот карактер на Македонија. За него земјата има три опции и тоа: да биде остров кој сите ќе го заобиколуваат, да биде цивилизациски крстопат и трето да биде место за поврзување преку подобра и поинаква интерпретација на историјата. 

Според Дане Талески, политиколог, Македонија од „Оаза на мирот“ дојде во фаза на губење на правецот во меѓународната политика, особено по 2008 година кога Грција стави вето на членството во НАТО на самитот во Букурешт. Тој смета дека е потребна заедничка визија за постигнување на целта и поголема посветеност кон ЕУ и НАТО интеграциите. Потребно е, рече, силна посветеност на демократските вредности и почитување на меѓународното право. Добриот имиџ создаден врз основа на ситуацијата во Република Македонија, подвлече, треба да биде база за меѓународната политика. Оцени дека е потребна и поактивна улога во регионалната соработка и подобрување на билатералните односи со соседите. 

- Не го искористивме дијалогот на високо ниво со ЕУ, по што дојде извештајот од Прибе, потсети Талески.

И по 20 години медијаторот Нимиц не излезе со извештај во ОН за состојбата со прашањето за името, затоа, рече Мето Колоски од ОМД, треба можеби ЕУ поактивно да се вклучи во решавање, бидејќи Грција е членка на Унијата, а Македонија кандидат за полноправно членство. 

За Ѓорѓи Пулевски од здружението „Солидарност“, кој говореше за актуелната политичка криза и социјалната правда, не се исполнети условите за предвремени парламентарни избори. 

- Во Македонија изиграна е социјалната правда, има големи класни разлики. Ова е систем во кој граѓаните, работникот и студентите немаат простор да го изразат својот став, рече Пулевски, додавајќи дека класната раслоеност е подно тло за корупција, непотизам, масовна партизација......

За Радмила Шекеринска од СДСМ најголем предизвик во Република Македонија по предвремените избори во декември ќе биде инситуциите да ја вратат довербата кај граѓаните, да се врати објективноста и професионалноста првенствено во клучните институции.

- Собранието е најнетранспарентно и најнеорганизирано во регионот. Потребни се сериозни промени за изборниот систем, рече меѓу другото Шекеринска и потенцира дека кога СДСМ ќе дојде на власт ќе се залага за воведување една изборна единица и отворени листи и за прогресивна даночна стапка.

Во однос на исселувањето на младите од државата Шеќеринска смета дека тоа се должи на големата недоверба оти системот функционира, недовребата кон институциите, кон судството, но и чувството на држава во изолација, на општа нееднаквост.