Свет
31. August 2021 - 10:57

Мрачни прогнози за Блискиот Исток: Наскоро ќе се умира од жед, водата привршува

Фериботите што некогаш се закотвуваа на малите острови на иранското езеро Урмија, сега се полни со ‘рѓа и заглавени во област што повеќе личи на солена рамнина отколку на езеро.

Само до пред две децении, Урмија беше најголемото езеро на Блискиот Исток, а локалната економија се базираше на просперитетен туристички центар со хотели и ресторани.

– Луѓето доаѓаа тука да се капат и да се намачкаат со лековита кал. Остануваа по најмалку неколку дена, истакна локалниот новинар Ахад Ахмед за Си-Ен-Ен.

„Смртта“ на ова езеро беше брза. Неговата големина беше преполовена, од 5.400 квадратни километри во 1990 година на 2.500 денес. Експертите стравуваат дека наскоро може целосно да исчезне.

Тие конзумираат повеќе вода отколку што има врнежи

Вакви проблеми постојат во многу делови на Блискиот Исток каде има сè помалку вода. Областа е погодена од постојани суши и високи температури, на кои едвај е можно да се преживее. Покрај проблемите со климатските промени, има и потреба од вода и лошо управување со инфраструктурата.

Некои земји на Блискиот Исток, вклучувајќи ги Иран, Ирак и Јордан, пумпаат огромни количини вода за наводнување на земјоделското земјиште, вели Чарлс Исланд од Институтот за светски ресурси (WRI).

– Тие трошат повеќе вода отколку што има врнежи и затоа нивото на подземните води се намалува. Поради намалените врнежи и зголемената побарувачка за вода, многу реки, езера и мочуришта се сушат, рече тој.

Последиците од овој недостиг на вода може да бидат уште полоши, затоа што некои области стануваат уште понесоодветни за живот. Покрај тоа, може да има поголеми тензии околу споделувањето и управувањето со водните ресурси и може да избувне политичко насилство.

Лоши прогнози за иднината

Проблемите со водата во Иран веќе предизвикаа смрт. Во јули, властите убија тројца демонстранти против недостигот на вода во југозападниот дел на земјата.

Се очекува зимите на Блискиот Исток да бидат посуви поради глобалното затоплување, и иако летата ќе бидат повлажни, високите температури ќе ја отежнат целата ситуација.

– Проблемот е што со зголемувањето на температурата, целата вода што доаѓа со дождот ќе испари. Покрај тоа, ќе има катаклизми. Ќе има екстремни врнежи, што значи поплави како оние во Кина, Германија и Белгија, кои ќе бидат голем проблем за Блискиот Исток, рече Мансур Алмазруи, директор на Центарот за истражување на климатските промени при Универзитетот „Крал Абдулазиз“ во Саудиска Арабија.

 

Климатските промени влијаат не само на количината на достапна вода, туку и на нејзиниот квалитет. Урмија е хиперсолено, т.е. многу солено езеро. Како што се намалува водата, концентрацијата на сол се зголемува и станува толку екстремна што употребата на оваа вода всушност им штети на посевите.

Киомарс Пуџебели, кој одгледува домати, сончогледи, шеќерна репка, модри патлиџани и ореви покрај езерото, рече дека водата е штетна за одгледување.

– Не е далеку денот кога почвата ќе стане необработлива, истакнува Пуџебели.

Јордан увезува вода од Израел

Луѓето во Јордан се навикнати да живеат со малку вода, но истражувањето објавено во Proceedings of the National Academy of Sciences покажува дека до крајот на векот, тие ќе треба да ја преполоват потрошувачката на вода по глава на жител.

Повеќето Јорданци со ниски примања ќе живеат со 40 литри дневно за сите нивни потреби – пиење, капење, перење облека и садови. Просечниот Американец денес користи околу 10 пати повеќе од таа количина.

Нивото на подземните води во некои делови на земјата се намалува за повеќе од еден метар годишно. Но, климатските промени не се единствената причина. Јордан се потпира на речен систем што минува низ Израел, Западниот Брег, Сирија и Либан, а браните што ги изградија овие земји покрај реката значително го намалија протокот на вода во Јордан.

Земјата нема друг избор освен да купи големи количини на вода од Израел, кој има голема програма за прочистување на солена вода, процес при кој се отстранува сол од морската вода. Но, солена вода троши огромни количини на енергија; енергија која се уште не е зелена и обновлива, туку само придонесува за глобалното затоплување.

Едно од решенијата за исчезнување на водата во овие области е да се намали нејзината употреба во земјоделството, што може да значи промена на видот на одгледуваната храна.

– Одгледувавме многу портокали во Израел, но во еден момент сфативме дека извезуваме вода што ја немавме, рече експерт, додавајќи дека посевите може да бидат дизајнирани да бидат поотпорни на топлина и суша.